Tag Archives: slagsmål

by | 7. april 2020 · 11:46

Slått ned av en bjørn

Trodde det var revunger, så reiste binna seg og brølte

Ola Kristian Brenden

Ola Kristian Brenden fra Skåbu ble slått ned av ei bjørnebinne en vårdag i 1979. Til alt hell ble han bare påført små skader.

JAKOB BRENDEN TIL ARVID MØLLER: I mai 1979 ble Ola Kristian Brenden, småbruker fra Skåbu, slått ned av ei bjørnebinne med to unger i Murudalen. Han var på vei inn til Mugvatnet på moped for å se etter båten sin. Da fikk han, like ved veien, øye på noe han trodde var to revunger. Han parkerte mopeden og ruslet innover rabbene. Han trodde ikke sine egne øyne da han så at revungene var bjørneunger. Han rakk også å se at binna reiste seg på bakbeina og brølte. Les meir →

Kommenter innlegget

Filed under Biografiar, Jakt og fiske, Menn

Tagged as , ,

by | 15. mars 2020 · 18:02

Tater-Lars var ei merr i makt

Men i henda hass Amund Liltjem vart han for lett

fant

Theodor Kittelsen: Fantefølge. Nasjonalmuseet.

IVAR KLEIVEN: Amund Liltjem frå Kvam var ein overlag godkar, velvaksen, før og hardsett som ikkje gav seg for noko. Det fall ei tingreise på han eingong, så han laut reise til Rolstad på Fron, der tingsete var den tida. På eit kvilestelle han var inne på frammed vegen for å kvile hestane, var Tater-Lars komen i huset med det store følgjet sitt og var på veg nordover dalen. Da Lars fekk høyre at Amund var på tingferd til Rolstad, tok han til å tenkje sitt. Kjenner eg deg rett, Amund Liltjem, kjem du ikkje frå Fron att i dag, og det blir mannslaust på Liltjem til natta. I natt skal det bli kost og husvere på Liltjem.

Les meir →

Kommenter innlegget

Filed under Biografiar, Menn

Tagged as

by | 22. januar 2020 · 17:33

– E bæt eit stort stykkju utur kjåkå på o´m

Ola Toppen i kamp med ein slåsskjempe

toppen

Toppen – bildet er tatt den sumaren dei bygde nytt hus. I den vesle stova til venstre budde Olea og Ola. Foto lånt av Gerd Tangen.

ODD JAN SKRIUBAKKEN: Ola Toppen (1873-1964) var på fest i Svatsum og kom i klammeri med ein slåsskjempe. Dei slost og både datt i golvet. «Da hadde e itte någgå anna å gjere ve me enn at e bæt eit stort stykkju utur kjåkå på o´m og spytta det på golve. Da besvimte´n gut. Ettepå ræv eg me på ein stor omn å slo rondt me med omnsringom og jåggå folke ut på gar´n. Den ænaste som va att inne, va a Olea, som nå e kjerringa mi.» Les meir →

Kommenter innlegget

Filed under Biografiar, Jordbruk, Kvinner, Menn

Tagged as ,

by | 3. november 2019 · 22:56

Tindebestigende jordmor

Historia om Marie Uhlen – jordmor i Sulitjelma

MU

Marie Uhlen (1874-1971)  født i Nord-Fron, jordmor i Sulitjelma

«Det kunne være ganske stridt, fordi jeg ved siden av å være jordmor også arbeidet som oversøster ved sykehuset. Særlig finnene var svære til å stikke og skjære hverandre med kniv når de var fulle. De drakk alt mulig – det var utrolig hva de kunne få i seg. Vi sydde og sydde, og sårene grodde som regel. Nordmennene var bedre, de brukte bare nevene. En russer tømte de kokende kaffe utover, men det var et unntagelsestilfelle. Ja, det kunne gå hardt for seg i Sulitjelma i de dager.» Det er Marie Uhlen som fortel dette i eit avisintervju, og Paul Henrik Hage har funne fram historia om henne: Les meir →

4 kommentarar

Filed under Biografiar, Kvinner

Tagged as , ,

by | 19. juli 2018 · 15:40

Frøningar og valdrisar i kamp

vinstervatnet

Vinstervatnet. Fiske i vatn som låg i eit slikt tvidragsbyte, vart på både sider helde for mest jamngodt med å bryte seg inn i stabburet til kvarandre. Måleri: Sigmund Hernæs

IVAR KLEIVEN: Like frå medelalderen har Fron hatt strid om bygdagrensa mot østre Slidre i Valdres, og det har nok ein og annan gong gått allt anna enn lausleg til. Det har drive opp til heile slag, som det har gått ord om i mannsaldre og ennå lever att minne om. Det er grensa mellom østre Slidre og Fron bortved Vinstervatna som det all sin dag har vore usemje om. Striden er nok like gamal som Svartedauden, for fiske i vatn som låg i eit slikt tvidragsbyte, vart på både sider helde for mest jamngodt med å bryte seg inn i stabburet til kvarandre. Les meir →

Kommenter innlegget

Filed under Biografiar, Jakt og fiske, Menn

Tagged as ,

by | 29. januar 2018 · 22:26

Krig og hest og slagsmål

Ei historie om svartebørs og vennskap som tok slutt brått

canvas

Var nokre av desse hestane utanfor ysteriet med i krangelen?

GUNNAR LIEN: Vi som veks opp på Frya etter krigen, fekk inntrykk av alle hendingane under krigen. Eg var ikkje store karen fyrste gongen eg såg to vaksne karar som slost. Og da dette var to som eg kjende godt, og som båe to hadde vore snille mot meg, opplevde eg dette som vondt. Fyrst lenge etter at eg var vaksen, og etter at båe karane var gått bort, fekk eg veta kva som låg bak uvennskapen. Les meir →

Kommenter innlegget

Filed under Biografiar, Jordbruk, Krig, Menn

Tagged as ,

by | 19. april 2016 · 17:01

Dæ va ein stygg mann og ei stygg øks

Møt Londin – nok eit vidunderleg portrett frå Ivar Kleiven

vinster2ok

Var det slik fisk han kjempa for, Londin frå Sødorp? Solveig og Erling Rønning med ein rugg på 6,4 kg frå Vinstervatnet. Bilde frå fiskeguiden.no

IVAR KLEIVEN: På Londe i Sødorp var det på byrjinga av 1800-talet ein uturmåta stor og sterk kar, som ikkje nokon torde gå i kast med ein mot ein. Han dreiv mykje på fiskjing i Vinstervatna både somar og vinter, og enda valdersan var redde for han, hende det imellom dei prøvde å setja opp uggan. Ein gang vart det stole flesk og ein tom fiskekopp i bua hans, det var nok ikkje mange å gjera val på, tykte Londin, og så gjekk han beinast borti bua til tre valderse som låg ved eit av vatna og la dei ut for tjuveri. Les meir →

Éin kommentar

Filed under Biografiar, Jakt og fiske, Menn

Tagged as ,

by | 12. januar 2016 · 17:54

Øl og snus mot militærteneste

Meir om legenda doktor Grønning

Han skulle gått til dokter Grønning, guten i Peer Gynt, som hogg av seg fingeren for å sleppe kongens teneste. Men da hadde det ikkje vorte noko av Prestens tale.

GUNNAR LIEN: Bjarne Nystuen på Frya vart innkalla på sesjon. Men han var så uhuga på denne eksisen at han gjekk til doktor Christian Grønning og spurde om han kunne få noko middel som gjorde han sjuk for ein dag, slik at han vart friteke. Nokon slik medisin ville ikkje Grønning gje han. Men dersom guten nå ønskte å bli sjuk, rådde Grønning han til å kjøpe seg ei flaske landsøl og ei øskje med snus. Før han gjekk frå heimen, skulle han ta nokre klyper med snus og blande nedpå ølet for å drikke seg i seg denne stygge blandinga. Bjarne gjorde som Grønning hadde sagt, og da han på veg til sesjonen gjekk forbi Jetlund, tok han til å kjenne seg uvel. Da han gjekk opp trappa til kommunesalen, der sesjonen skulle vera, kjende han at det svartna for augo. Ein slik sjukling ville dei ikkje ha i kongen sine klede. Bjarne vart vraka, men eit par dagar seinare var han like frisk att. Les meir →

2 kommentarar

Filed under Biografiar, Menn

Tagged as , ,

by | 17. juli 2015 · 13:57

Iver Einhending

pgprestCARL HENRIK GRØNDAHL: Prestens tale i Peer Gynt handlar om ein kar som skar av seg ein finger i ung alder for å sleppe militærteneste. Henrik Ibsen skal ha lese om ei slik hending i Morgenbladet da han var i Italia, og han la historia inn i det dramatiske diktet Brand, som han skreiv før Peer Gynt. Som eksempel på feige nordmenn, som ikkje ville vera med og slåss, da tyskarane gjekk til krig mot Danmark i 1864. Men han tok guten ut av Brand og sette han inn i Peer Gynt i staden. Og nå som noko heilt anna. Ein mann som var seg sjølv og knapt står som krøpling for sin Gud. Men nokre frøningar meiner Ibsen henta også denne karen i Fron. Les meir →

Kommenter innlegget

Filed under Biografiar, Kunst og handverk, Litteratur, Menn

Tagged as ,

by | 12. mars 2015 · 23:45

Harde tak mellom Åa og Sørbygda

sørbygda

Kvam på 1930-talet. «Vi frå Sørbygda måtte ikkje sjeldan redde oss ut skuledøra for å sleppe straff som «bønder».»

HELGE STORMORKEN: Den store verdskrisa i 1920-30 åra gjekk særleg hardt ut over Åa i Kvam. Sjølv om det var fleire frikjøpte husmannsbruk med dyr, gav det ikkje nok til leveleg liv. Arbeid utanom var ikkje lett å få, og utan skilling vart det mangel på mat, klede og sko. Fattigdommen var ein klar fare for helsa og førte med seg mye sjukdom og matmangel, særleg frukt og grønsaker. Les meir →

Kommenter innlegget

Filed under Biografiar, Menn

Tagged as , , , ,