Primitivt eller komfortabelt? Det var kanskje enklare før. Bilde frå lauvåshytta.no
RAGNAR ØVRELID: Opp til 1960-åra kunne i praksis alle skaffe seg tomt og bygge seg hytte slik dei ville i Fron. Dei sette gjerne opp eit solid gjerde og skilt med «Privat». Listene over hytteeigarar i Fron er fulle av kjende namn frå norsk, dansk og svensk næringsliv, kulturliv og politikk. Les meir
Filed under Verksemder
RAGNAR ØVRELID: Den siste av dei store bruene over Laugen var Hundorpbrua. Frå jernbanen og Hundorp stasjon kom i 1896, låg planane om denne brua på teiknebord i offentlig kontor i 30 år. Jernbanen ville ikkje bygge brua, etter som tilfartsvegane på begge sider var bygdevegar. Det var motstridande interesser i bygda. Og Sør-Fron kommune såg seg ikkje i stand til å greie finansieringa. I 1907 var brua berekna til 150 000 kroner, fire gonger eit vanleg kommunebudsjett i Sør-Fron. Les meir
Filed under Kommunikasjon
ANDERS HAUGEN: Det var særleg ille i åra 1835-38. I husmannsheimane gjekk det på livet laust. Derfor var det mange som rett og slett la ut på vandring. Det utvandra 300-400 personar frå Fron dette året. Den vanlegaste stadene folk drog til var Møre-kommunane, Trøndelag og vidare nordetter. Mora var desperat av svolt og angst for framtida og tok til å true eldste sonen med at han får prøve å greie seg sjølv. I Orkdal går ho rett og slett frå han. Når han vaknar, er mora og broren borte, og han anar ikkje kor dei har teke vegen. Les meir
Filed under Biografiar, Menn
Litt om gjestgivargardar i Fron
RAGNAR ØVRELID: Folket i Fron har alltid merka at hovudvegen frå Oslo til Trondheim gikk gjennom dalen. Dette førte mellom anna til skyssplikt for bøndene, og at gjestgiveria kom. I 1640-åra, da skyss-stellet vart ordna, kom det til faste, priviligerte gjestgivarar langs hovudvegane. Her i dalen var det gjerne ei mil mellom kvart skyss-skifte og kvart gjestgiveri. Frå slutten av 1600-talet kjenner vi til at det var gjestgivarar på Brandrud, på Litlgard i Sødorp og på Forbrigd i Kvam. Bøndene dreiv desse gjestgiveria. Sidan skifta desse gjestgivergardane i Fron ein del. I sør overtok Hundorp frå 1661, frå ikring 1700 Listad, til Oden vart gjestgivargard ikring 1730. Oden hadde dette privilegiet til ca 1860, da gjestgiveriet og skyss-stasjonen igjen vart flytt til Listad
Les meirFiled under Biografiar, Kommunikasjon, Menn
Svinslåa. Var det her Svinslåin rydda seg grunn? Og grunneigarene ikkje våga å jage han vekk? Foto: Lommekjent.no
IVAR KLEIVEN: I Kvam var det nokre som ikkje var gode å skreka eller leggje på flate fjøla, slike som Hans Svinslån. Sterkare kar har det kanskje ikkje trått på jorda i Kvam, og bror hans, Tor Morken, skulle være mest likeså sterk når det gjaldt. Hans var oppala på Frostad, og medan han var der, tok han til å rudde seg heimstad på ein stad dei kallar Svinslåa. Dette tok han seg til utan løyve, og grunneigaren likte ikkje denne nyryddinga hans.
Filed under Biografiar, Kommunikasjon, Menn
– Vi kommer til å være her mye, sier de som skal ha sitt eget private sted i påbygget, som kommer på høyre side av pensjonatet sett herfra. Musikkprodusent og nyslått pop-professor ved Høgskolen LIMPI på LillehammerAmund Bjørklund (44) og kona, tidligere supermodell, nå postdoc i molekylærbiologi ved Universitetet i Oslo Sunniva Stordal (40). Tippoldeforeldrene hans var Johan og Rønnaug Kjorstad. Rønnaug var søster med Anne Hov og Tora Solbrå på Solbråsetra Foto: Kristin Veskje
GD 2.8. 2020: Restaureringen startet for to år siden. Fasaden står ferdig. Her mangler det bare å finne fram til den riktige fargen. Eksperthjelp er i ferd med å se på de gamle fargene og lete fram til de riktige fargekodene. De gamle vinduene restaurert. Hver bit her er snudd og vendt på og satt i stand igjen. Det er rettet opp, laftet på nytt. Restaurert etter alle kunstens regler. I tett samarbeid med vernemyndighetene. Bygget var å betegne som en rønne. På folkemunne har det i flere tiår blitt omtalt som spøkelseshuset. I 1995 ville Sør-Fron kommune forlange riving. Dette skriver GD i en større reportasje. Les meir
Filed under Kommunikasjon, Verksemder
CARL HENRIK GRØNDAHL: «Den er i så elendig forfatning at jeg ikke vil kjøre den en gang til om jeg får betaling! Å få se noe av fjellnaturen er utelukket. En bilist har nok med å holde seg fast i rattet og nistirre på veibanen. Det er skandaløst å tilby bilister slike veier.» Det skreiv ein Oslomann i Aftenposten om Peer Gynt-vegen. Litt av ei historie. Les meir
Filed under Kommunikasjon
PER OTTESEN: Det er rart kor fort vi gløymer. Da eg fortalde at eg skulle skrive ein artikkel om alle frøningane som jobba som kvalfangarar og sjøfolk i tida etter krigen, rista dei fleste på hovudet. Nokre lo: «Kvalfangarar og sjøfolk i stort antal frå Fronsbygdene? Nå tullar du, Per!» Neida, eg tullar ikkje. Eg overdriv ikkje heller. Faktum er at frå slutten av 1940-åra og godt ut i 1960-åra var Gudbrandsdalen og ikkje mist Fronskommunane storleverandør av kvalfangarar og sjøfolk. I høve til folketalet var prosentandelen av arbeidstakarar som henta løna si utanfor landet sine grenser, uvanleg høg. Les meir
Filed under Biografiar, Jakt og fiske, Menn, Verksemder
Petter Storløkken med dei tre jentene sine og ei venninne som er på besøk. Frå venstre: Mildri, Mina Melgårdshagen (1926-1983), Aud (på armen) og Synnøve. Foto: Borgfinn Rolvsbakken.
JOHAN DALSEG OG EINAR ROLVSBAKKEN: Ein gong Rolfskarane, Alfred og Einar, skulle kjøre ved frå Søre-Dalen, kom dei ut for skikkeleg snøstorm. Oppe på Breislaå møtte dei høykjørarar som hadde tenkt seg til Jensås etter høy, men hadde snudd i det umulege vêret. Da Alfred og Einar kom inn til Storsteinane, skvatt fremste hesten til og glåmde. To toppluer stakk opp mellom steinane, og der sat to jenter som hadde søkt ly i snøkavet. Dei fekk skyss heimatt til Storlykkja. Les meir
Filed under Biografiar, Kommunikasjon, Kvinner, Menn
Tegning: Amund Hagen, Oppdal
HANS OLAV LØKKEN: Vi skriver året 1832. Tre smårollinger har forlatt Fron, brødrene Ola (6) og Torgeir (9), samt Tjøstolv (9) fra blant annet husmannsplassen Tofteflaten under Tofte – vel vitende om at de kanskje aldri vil få se verken slekta eller hjemplassen igjen. Bestefar til guttene solgte hjemstedet i Flåtå straks før de dro nordover. De to brødrene på seks og ni år var husmannsgutter til ei alenemor, faren var nettopp død. Det var ikke rom for andre tanker enn det daglige brødet. De tok seg nordover fra Fron til Hegra, en strekning på vel 30 mil. Les meir
Filed under Biografiar, Jordbruk, Menn
Logoen til Fron historielag, teikna av kunstnaren Ragnvald Frøysadal etter ein gamal kyrkjering frå Steig i Sør-Fron.
Rakfisken på plass! Filert, flådd eller i butt.
Fron historielag er ein idealistisk organisasjon. Vil du bidra til at ho lever vidare? Støtt det arbeidet Fron historielag gjer her og på andre område. Bli medlem. Berre 250 kroner til konto 2095 32 92735, Fron historielag, 2640 Vinstra. Oppgje epostadresse. La oss gjere dette saman.
Carl Henrik Grøndahl
carlhenrikgrondahl at gmail.com
Nå er tida for å kose seg med Frons-historie i godstolen. Vi har mykje godt på lager!
Fronsbygdin alle årgangar 2003-2022. Her er det allsidige, nyttige, morosame og tankevekkjande artiklar som teiknar eit fargerikt bilde av generasjonar, av draumar og slit, liv og død, kvardag og fest. Er du fortruleg med fortida, er du på lag med framtida. Fronsbygdin gjer deg rikare.
Dei som lagar årboka Fronsbygdin: Frå venstre: Redaksjonssekretær Gard Espeland, redaktør Hildegunn Maria Haanes Ruset og redaktør Rasmus Stauri. Foto: Dølen
Gardar og slekter i Fron, bind 1, Sør-Fron av Einar Hovdhaugen. 
Her er det ikkje berre grundig gards- og slektshistorie. Hovdhaugen skriv òg om utvandring og utflytting, om husmenn og tilhøvet mellom husmann og bonde og fleire andre tema. Denne boka må ein berre ha i hylla! Bind 1 om Nord-Fron er utseld. Har du eit eksemplar ståande og vil selje, er historielaget kjøpar.
Historia om Fron, Bind 2 av Ragnar Øvrelid. 
Ragnar Øvrelid
Velskrive historieverk! Han fekk permisjon frå skulearbeidet i 1981-1982 for å skrive ei kortfatta historie, men stoffet var så rikt og kjeldetilfanget så stort at han vart sittande i fleire år med boka, i kveldstimar og feriar. To store bind vart det. Noko vi skal vere glade for. Han har verkeleg gjort fronshistoria levande. Bind 1 er utseld. Har du boka ståande i hylla og vil selje ho, kjøper historielaget !
Fron-slekter av Even Sveipe, Peter Sveipe og Jakob Haraldseid.
Boka "syner samanhangen frå ættled til ættled og skyldskapen mellom ættene. Vi vil vone at boka kan bli til litt hjelp for dei som seinare vil granske si ætt meir inngåande."
Fronsmålet av Gunnar Jenshus. 
"Eg vonar at ei bok som denne vil styrkje kjærleiken til og vørdnaden for bygdemålet. Dei norske bygdemåla er i slekt med dei fremste kulturspråka i verda."
Matrikkel 1866
Tingbok del 1
Ragnvald Einbu: Kristningsmøtet på Hundorp 1021
F.v. redaksjonssekretær Gard Espeland og redaktørane Per Ottesen og Rasmus Stauri.
Fron historielag 