Ein engelsk korporal skaut belta av ei tysk stridvogn ved Kvam.
For snart 79 år sidan hende dette: Det tyske gjennombrotet i Tretten 23. april var den store katastrofen som fekk forsvaret av Gudbrandsdalen til å rakne. Dette førte til det som truleg var det største og mest blodige slaget under felttoget i Sør-Noreg: Kampane i Kvam. Her fortel milforum om slaget. Les meir
Filed under Kommunikasjon
Steiga-Tore og Håkon Torefostre rir over Dovre. Måleri i Einbu-salen på Dale-Gudbrands gard.
IVAR KLEIVEN: Steiga-Tore var den mektigaste mannen som Gudbrandsdalen nokon gong har fostra. Om han ikkje synte fram dei beste sidene av folkelynnet til gudbrandsdølane, så lyt ein døme han etter tida som ho var, berre vel 70 år etter at kristendomen var komen til landet med tvang. Kor som er, var han ein hovding med ein vørnad og age, som rakk mykje vidare enn Gudbrandsdalen. Steiga-Tore var ein uroleg hause, sløg, grisk etter penning, men ein hovding som ruvde og hadde makt til å lede dølane dit han ville. Og døl var han tvers igjennom med eit breitt, fleipfullt ord på tunga om det såg aldri så mørkt ut.
Filed under Biografiar, Menn
Ole Nilsen Steig, 1813-1872
John Mælum var født på Mæhlum på Kjønås i 1843, og i 1911 skrev han ned noen erindringer fra sitt liv. Han skriver blant annet om slekt og kjenfolk på en svært underholdende og frisk måte. Han tenkte vel ikke at dette skulle offentliggjøres, men når det nå er gått over 100 år, og personene som omtales har vært døde i nesten 150 år, kan det være morsomt å få et lite innblikk i et liv som er så annerledes enn våre.
JOHN MÆHLUM: Ole Nilsen Steig f. 1813, d. våren 1872, gift med Mari Olsdatter Hågenstad Han var den mest begavete mann jeg har kjent. Hans høye hvelvete panne og intelligente ansikt vitnet også om stor begavelse. Han var i lang tid pot og panne på Sør‑Fron. Fra fjernt og nær reiste folk til ham og søkte råd og vegledning i vanskelige spørsmål. Les meir
Filed under Biografiar, Jordbruk, Kvinner, Menn
Kommunestyra ser på motorvognkøyring som heilt overflødig
Slikt vil vi ikkje ha i Fron! Bilde frå Nora Marie Stormyrbakken/Vegar Skar
RAGNAR ØVRELID: Kring 1900 kom dei første bilane gjennom Fron. Kommunestyra var svært skeptiske når det galdt det nye framkomstmidlet:
Kjøring med motorvogn i fast rute innskrenkes til høyst to ganger i uken. Kjørsel utenom dette må det søkes spesielt til kommunene om. Motorsykkel bør ikke tillates. Her i distriktet der det er jernbane, ser vi på motorvognkjøring som helt overflødig. Hestene er redde, og vanskelige å styre når de møter en slik vogn. Og veiene blir slitt ned. På bløt grus vises sporene som etter slepende stokker.
bestemte dei i Nord-Fron i 1909. I Sør-Fron var dei ikkje nådigare. Kommunstyret der såg på bilar og motorsyklar som uheldige. Dei bør helst ikkje tillatast i distriktet, i alle fall berre til visse tider om dagen, som skal bestemmast for kvart tilfelle. Les meir
Filed under Kommunikasjon
Ei intens røyst frå motsett kamp for 40 år sidanAKSEL BLEKASTAD I 1976: – Fron er ei eldgamal kommune som aldri må bli delt att. Dei naturlege tilhøva taler mot deling, seier Aksel Blekastad i Skåbu, som vonar at dei høge herrar på Tinget tek til fornuft når det avgjerande spørsmålet om deling eller ikkje kjem opp før sommarferien. -Eg finn ikkje eit einaste føremon ved deling. Tenk berre på dei geografiske vanskapningane vi får att ved ei deling. Da Fronsbygdene vart delt i førre århundre etter å ha vore ei komune i uminnelege tider, vart det fleire gonger forsøkt med grenseendringar, men til inga nytte. Geografiske misfostre vart det same kva ein gjorde. Les meir
Filed under Biografiar
Per Ottesen 1945-2016
KJARTAN RUSET: Vi ser at Per har vore gjennom sjukdom. Han ruvar ikkje som før. Sjukdom og behandlingar har teke på. Det er litt rart å møte ein tunn Per Ottesen. Men mannen er elles den same. Vi kjenner att smilet, låtten, humøret.
Filed under Biografiar, Folketru, Kommunikasjon, Kunst og handverk, Menn
CARL HENRIK GRØNDAHL: Det er ikkje alltid så lett å ta initiativ. Ivar Kleiven kalte Fron-historieboka si for Fronsbygdin i 1930. Da historielaget tok til å gje ut årbok i 2003, var det berre rett og rimelig at den tradisjonen heldt fram. Men i mellomtida – frå 1970 til 1972 – ga Fron kommune ut eit bygdeblad med namnet Fronsbygdin. (Fron var ei kommune den gong, frå 1966 til 1976.) -Vi har frå fleire hald fått høyre at det er behov for et blad av denne typen, skriv redaktøren i første nummer. Kritikken kom fort. Bladet ga berre eit positivt bilde av Fron kommune: -Etter mi meining er det ikkje lite som er skeivt og skakt i kommunen vår, skriv signaturen A.Ø. A.R. var ikkje nøgd med namnet: Det
kunne til nød gå an på boka til Ivar Kleiven, men på dette bladet passer det på ingen måte. Eg syns at Fronsposten er eit godt namn. Dersom bladet skal komme ut i 1971 synes eg redaksjonsnemnda bør ta opp namnespørsmålet til ny vurdering.
Og her er nemnda, som heldt fast på namnet: Les meir
Filed under Informasjon
Logoen til Fron historielag, teikna av kunstnaren Ragnvald Frøysadal etter ein gamal kyrkjering frå Steig i Sør-Fron.
Fron historielag er ein idealistisk organisasjon. Vil du bidra til at ho lever vidare? Støtt det arbeidet Fron historielag gjer her og på andre område. Bli medlem i 2019. Berre 200 kroner til konto 2095 32 92735, Fron historielag, 2640 Vinstra. Oppgje epostadresse. La oss gjere dette saman.
Carl Henrik Grøndahl
carlhenrikgrondahl at gmail.com
Godt gjennomarbeida håndverk. Her er alt fra stutte, gode historier fra liv og drift på garder og setrer til lengre artikler. Fronsbygdin står støtt og stødig.
Tone Sidsel Sanden i Dølen 2018
"Frøningane held oppe framifrå årbok-kvalitet. Det er imponerande kva årbokredaktørane får fram av stoff."
GD
Dei som lagar årboka Fronsbygdin: Frå venstre: Redaksjonssekretær Gard Espeland, redaktør Hildegunn Maria Haanes Ruset og redaktør Rasmus Stauri. Foto: Dølen
Ragnvald Einbu: Kristningsmøtet på Hundorp 1021
F.v. redaksjonssekretær Gard Espeland og redaktørane Per Ottesen og Rasmus Stauri.
