Bjarne Lien 21.9. 1915 – 19.4. 1940
ODD MIDTLIN: Bjarne Lien var den einaste sør-frøningen som fall i kamp under andre verdskrigen. Han fekk mobiliseringsordren den 10. april 1940 og meldte seg straks ved avdelinga si, motormitraljøseeskadronen ved Oplandske Dragonregiment på Hamar. Regimentsjef Jensen fortel dette om kampane Bjarne deltok i: Les meir
Filed under Biografiar, Menn
PER OTTESEN: Dette er eit bilde med mange følelsar for skrivaren. Minnesteinen over Karl Lillevold er viktig og i høgste grad fortent, men det ligg meir her. Karl Lillevold var lærar i Venabygd, men også klukkar og kyrkjesongar. Han budde i ”Klukkargarden” i Venabygda, og for oss som ikkje kjende han så godt personleg, møtte vi han som dirigent i felleskoret på songarstemna. Han var ein fantastisk dirigent. Han ”dro” tonane ut av oss gjennom ein intens innleving i songane. Vi måtte ”gi alt” når han dirigerte. Dette bildet frå avdukinga av minnesteinen er også spesielt. Are Stauri t.v. (1912-1972), som var leiar i ”minnesteinskomiteen” og dirigent i Vinstra Sangkor i mange år, var sjuk i dette høvet, og døydde også om hausten 1972. Det var svært viktig for han å få gjennomført dette prosjektet. Jens Sundt (1916-2007) var leiar i Gudbrandsdal Sangerforbund og også svært oppteke av at dette prosjektet måtte bli realisert, for Karl Lillevold var ein mann som fortente eit minnesmerke. At Oddmar Myrum fekk teke dette bildet ved avdukinga ser vi som særs viktig, og minnast Karl Lillevold med verselinja på steinen: ”Uten sang er ingen vår”.
Filed under Biografiar, Kunst og handverk, Menn, Musikk
Frigjeringsdagen 1945 vart markert også i Kvam. Motstandsmannen og kanonkommandøren Thor Sæthersmoen frå Vinstra fekk tildelt regjeringas krigminnemedalje. Maurits Opsahl laga denne reportasjen for TVØst:
Filed under Biografiar, Menn
RASMUS STAURI OG ARVID ØDEGAARD: Da ordførar Egil Hernæs døydde i april 1961, tok Bjarne Skurdal, Erling Rolstad og Ragnvald Krogenæs initiativ til ei byste av denne markante politikaren i Sør-Fron. Alle gav kvar tusen kroner som startkapital. Seinare gjekk Kåre Flåskjer inn og organiserte pengeinnsamling blant bygdafolk. Kommunen gav også pengar.
Bysta er laga av bilethoggar Kåre Orud, og den fekk god kritikk på Statens haustutstilling. Ordførar Tollef Beitrusten avduka bysta på vegne av Fron kommune i 1971. Les meir
Filed under Biografiar, Menn
RASMUS STAURI OG ARVID ØDEGAARD: Steinen eller kanskje steinane, vart reist ved Buvika ved Atnasjøen 10. august 1936, montert av treskjærar Per Haugen og avduka av turistvert Paul Stakston. Haugen hogg inn orda
Her trefte Per Gynt Bøigen.
Steinen vart seinare fløtt til Enden i Sollia. Det er notert at steinen vart reist av ungdom frå Østfold, Oslo, Buskerud, Hedmark og Oppland.
Filed under Biografiar, Jakt og fiske, Kunst og handverk, Litteratur, Menn
Prost Hiortøy ved Sødorp kapell. Foto: Jan-Tore Egge
RASMUS STAURI OG ARVID ØDEGAARD: Relieff utført av Olav Hanslien i bronse, plassert på stein som står på vangen framfor Sødorp kapell. Reist av Fron historielag og Gudbrandsdal historielag. Avduka av Bernhard Hovstad den 23. august 1970. Steinen vart framfunne av Eivind Budberg, som fortalte at det truleg var ein stein etter muring av Sundbrua i 1860-åra. Ivar Brandvol og Ola Rolstad utførte oppsettinga. Nemndmedlem og sokneprest Ingvald Skaare døde brått få dagar før avdukinga. Prost Hugo Hiorthøy har fått æra for «Det Velmeente Froenske Magasin», eit kornstabbur som tente som bank i nær 70 år, frå 1777.
Filed under Biografiar, Menn
RASMUS STAURI OG ARVID ØDEGAARD: Etter slaget i Kringom i 1612 vart oberst Georg Sinclair drepen i striden. Han vart ført til Kvam og gravlagd ved kyrkja, som den gong stod lenger sør enn i dag, ved Vik gard. Det har vore sagt at grava vart lagd utanfor kyrkjegarden, da bøndene ikkje ville at ein fiende skulle liggje i vigd jord. Les meir
Filed under Biografiar, Kvinner
Minnesmerket over dei tre nordmennene som mista livet på Hillingen den 26. april 1940. Dei vart skotne ved den nå falleferdige løa i bakgrunnen. Foto: Per Fredriksen.
Tyske soldatar ved Hillingen etter kampane. Bildet er frå Bundesarchiv i Koblenz og tilhøyrer Kristian Hosar. Foto: Ukjend
RASMUS STAURI OG ARVID ØDEGAARD: På føremiddagen den 26. april 1940 nådde ei tysk kampgruppe fram til heimsetra Hillingen. Etter ein hektisk strid ved ein låve nederst i kvea, fall desse norske soldatane: Gardbrukar og lagførar Mikal O. Mølmen, f. 1913 frå Lesja. Skogoppsynsmann og korporal Torolv Weibye Bjørnsgaard, f 1903 frå Lillehammer. Student og meinig Harry Gether Rønning, f. 1920 frå Oslo. Det er sett opp like minneplater både på Hillingen og ved Krigsminnesamlinga på Kvam i 1995. Gudbrandsdal Forsvarsforening i samarbeid med Gudbrandsdal krigsminnesamling stod bak tiltaket. Les meir
Filed under Biografiar, Menn
Forfattaren Johan Bojer held tale ved avdukinga i 1943.
RASMUS STAURI OG ARVID ØDEGAARD: Relieff på Vinstra utført av Dyre Vaa i bronse på stein til minne om Pål Kluften (1888-1942), forfattar, musikar med meir. Avduka 22. august 1943 av Johan Bojer, som var både pådrivar for ei nemnd og avduka støtta. På grunn av utvidinga av Nedregate vart støtta teke ned og sett opp att på sørsida av kommunehuset. Det var ei markering i august 2002, der Arnfinn Engen heldt tale, det var kunstnarlege innslag, og det vart sagt fram helsingar.
Filed under Biografiar, Kunst og handverk, Litteratur, Menn, Musikk
Auguste Mayer 1838
Den sentrale gravhaugen på Hundorp har hatt fleire namn. Etter 1907 har namnet «Olavshaugen» vore mest brukt. På 1800-talet vart haugen kalla «Gudbrandshaugen». Namnet «Langjordshaugen» er også kjent, men har ikkje vore brukt i nyare tid. Ingen veit kven eller kva som ligg i haugen. Den fleire meter høge granittsteinen kom frå Idd ved Halden og vart avduka 29. juli 1907, altså til olsok. Den gongen samla folk seg ved haugen til eit festprogram med taler og musikk før avdukinga. Les meir
Filed under Biografiar
Logoen til Fron historielag, teikna av kunstnaren Ragnvald Frøysadal etter ein gamal kyrkjering frå Steig i Sør-Fron.
Rakfisken på plass! Filert, flådd eller i butt.
Fron historielag er ein idealistisk organisasjon. Vil du bidra til at ho lever vidare? Støtt det arbeidet Fron historielag gjer her og på andre område. Bli medlem. Berre 250 kroner til konto 2095 32 92735, Fron historielag, 2640 Vinstra. Oppgje epostadresse. La oss gjere dette saman.
Carl Henrik Grøndahl
carlhenrikgrondahl at gmail.com
Nå er tida for å kose seg med Frons-historie i godstolen. Vi har mykje godt på lager!
Fronsbygdin alle årgangar 2003-2022. Her er det allsidige, nyttige, morosame og tankevekkjande artiklar som teiknar eit fargerikt bilde av generasjonar, av draumar og slit, liv og død, kvardag og fest. Er du fortruleg med fortida, er du på lag med framtida. Fronsbygdin gjer deg rikare.
Dei som lagar årboka Fronsbygdin: Frå venstre: Redaksjonssekretær Gard Espeland, redaktør Hildegunn Maria Haanes Ruset og redaktør Rasmus Stauri. Foto: Dølen
Gardar og slekter i Fron, bind 1, Sør-Fron av Einar Hovdhaugen. 
Her er det ikkje berre grundig gards- og slektshistorie. Hovdhaugen skriv òg om utvandring og utflytting, om husmenn og tilhøvet mellom husmann og bonde og fleire andre tema. Denne boka må ein berre ha i hylla! Bind 1 om Nord-Fron er utseld. Har du eit eksemplar ståande og vil selje, er historielaget kjøpar.
Historia om Fron, Bind 2 av Ragnar Øvrelid. 
Ragnar Øvrelid
Velskrive historieverk! Han fekk permisjon frå skulearbeidet i 1981-1982 for å skrive ei kortfatta historie, men stoffet var så rikt og kjeldetilfanget så stort at han vart sittande i fleire år med boka, i kveldstimar og feriar. To store bind vart det. Noko vi skal vere glade for. Han har verkeleg gjort fronshistoria levande. Bind 1 er utseld. Har du boka ståande i hylla og vil selje ho, kjøper historielaget !
Fron-slekter av Even Sveipe, Peter Sveipe og Jakob Haraldseid.
Boka "syner samanhangen frå ættled til ættled og skyldskapen mellom ættene. Vi vil vone at boka kan bli til litt hjelp for dei som seinare vil granske si ætt meir inngåande."
Fronsmålet av Gunnar Jenshus. 
"Eg vonar at ei bok som denne vil styrkje kjærleiken til og vørdnaden for bygdemålet. Dei norske bygdemåla er i slekt med dei fremste kulturspråka i verda."
Matrikkel 1866
Tingbok del 1
Ragnvald Einbu: Kristningsmøtet på Hundorp 1021
F.v. redaksjonssekretær Gard Espeland og redaktørane Per Ottesen og Rasmus Stauri.
Fron historielag 