Tag Archives: alderdom

Dei ville helst ha blitt på Veikle

Dei gamle fekk bu i eit gardsmiljø

veiklegamleRAGNAR ØVRELID: Veikle var gamleheim i Nord-Fron til 1962, da kommunen selde garden. Det kunne vere over 30 pasientar her. Dei gamle fekk bu i eit gardsmiljø. Anna Kjæstad var den siste styraren på Veikle. Ho fortel om dagleglivet der frå 1932 til 1962: – Det var innlagt vatn i hovudbygningen, men for lite, så heile tida måtte det kjørast. Så skulle dei varme vatnet i kjøkkenet og i eldhuset til pasientstellet. Det hadde eit badekar, som dei måtte bere frå rom til rom. Om vinteren fraus ofte  utslagsvasken, så skittenvatnet og dei gammeldagse dostolane måtte tømast på utedoen. Vassklosett var det ikkje på Veikle.

Les meir

Éin kommentar

Filed under Biografiar, Kvinner, Menn

Kva slag liv dei hadde på slike plassar?

Møt brørne Teodor og Hans Støslien frå berga ovanfor Vinstra

100540013_3791953967542901_8109948365761937408_o

Støslia eller Stusslia 19. mai 2020. Foto: Paul Henrik Hage

PAUL HENRIK HAGE: Støslia og Arneklemma ligg avsides til i berga ovanfor Vinstra. Båe heimane er fråflytte for lenge sidan. Ein kjem i tankar om kva slag liv dei hadde på slike plassar som «ingen kunne tru at nokon kunne bu». Avisintervju med brørne Hans og Teodor Støslien som var dei siste som budde der, fortel litt om korleis det var. Astrid Støslien var den siste som hadde barndommen sin i Støslia. Ho var 10 år gammal da ho i 1938 skreiv vakkert om heimen sin til Norsk Barneblad. Les meir

Kommenter innlegget

Filed under Biografiar, Jordbruk, Menn

Ripsen forlot buskene fort

Uten navn-2

DAGNINGEN 3.9.1973: Søsknene Ane, Anna og Anton Kirkestuen og Petter Pettersen fra Hundorp representerer til sammen hele 338 år, eller en gjennomsnittsalder på vel 84 år. Anna, som her står i forgrunnen, er 89 år, Ane er 81 år, mens Anton (t.v.) er 79 år og Petter, som eldstemann i søskenflokken, er 90. Mens Ane og Anna bor i Kirkestuen på Hundorp, har Anton et bruk på Oppdal, mens Petter har hatt kontorjobb i Oslo og fremdeles holder til der. Men i sommer har begge «gutta» vært hjemme og sett om søstrene. Og da ble det også tid til bærplukking ute i hagen. Og alle er de i såpass form at ripsen fort forlot buskene. (Foto: Erik Hagen)
Les meir

Kommenter innlegget

Filed under Biografiar, Kvinner, Menn

– Ikke snakk om en seng på hver

Da Mathea Tofte fylte 90 år

mtGogLT 27.9. 1978: – Folk hadde mer omgang med hverandre før i tiden – og de var mer fornøyde. Det var tyle å være ung den gangen. Vi måtte nok slite, men vi syntes vi hadde det bra likevel, sier Mathea Tofte på Hundorp til G og LT  og minnes den tiden hun var ung. 90 år fyller hun i dag og har opplevd et langt liv med både lyse og mørkere dager. Hun bodde sammen med syv søsken på en liten husmannsplass på Hundorp: – Vi var fire gutter og fire jenter. Det var ikke snakk om en seng på hver da. Nei, vi måtte nok finne oss i å være både tre og fire unger i samme seng. Vi hadde tre kyr, ei kvige og rundt 15 sauer. Det var ikke noen stor buskap, men vi klarte oss. Les meir

2 kommentarar

Filed under Biografiar, Jordbruk, Kvinner, Setring

Siste sesong på Veidarvon

Ei historie med undertoner

anniebalchen

Her er hele staben samlet utenfor seterstua til forevigelse. Fra høyre: fru Annie Balchen, yngstedame Linda Myromslien og så den framtidige eier av Veidarvon, barnebarnet Erling Grieg med Mie Ane Jensen på fanget.

JAN JOHNSGAARD i UKJENT AVIS 24. JULI 1976: – Nå gir jeg meg. Jeg er blitt 72 år og er så skrøpelig til bens at jeg må bruke krykker, så dette blir min siste sesong, sier Annie Balchen på Veidarvon Seterstue på Toftsetra ved Peer Gynt-vegen i Fron i snart halvt hundre år. – Nå skal seterstua leies bort til et dansk skolereisebyrå inntil min dattersønn Erling kan ta over stedet. Jeg orker ikke mer. Men jeg håper på mange år på Toftsetra ennå. Les meir

Kommenter innlegget

Filed under Biografiar, Kvinner, Menn, Verksemder

– På Veikle likte eg meg kjempegodt!

Gudrun Lunde – to kvinnealdrar i  omsorg for eldre

v1

Her står Gudrun Lunde «på gjengrodde stier» på Veikle: «Det var ei tropp her, framfor det som var hovudinngangen til alders-avdelinga. Her kom oss med frukosten og kveldsmaten på brett frå kjøkenet. Foto: Kjartan Ruset.

KJARTAN RUSET I KYRKJEBLAD FOR NORD-FRON nr 3 2016: Gudrun Lunde hadde sommarjobb på aldersheimen på Veikle i Kvam sommaren 1952. Hausten 1953 vart ho fast tilsett, som fjortenåring. I 1962 flytte ho med til Nord-Frons nye aldersheim, Sundheim. Der arbeidde ho til 2012, dei siste åra på dispensasjon. Ho var 73 då ho gav seg! Imponerande 60 år i omsorgsarbeid. Sjølv trekker ho frå 10 år, dei åra ho var heime og hjelpte mor si då ho vart åleine, og eitt år i utdanning. 50 år er imponerande nok. Det kvalifiserte til Kongens fortenstmedalje, som ho vart tildelt i 2010. Les meir

Éin kommentar

Filed under Biografiar, Kvinner, Verksemder

Enkelte gamle kunne være litt skumle

Minner fra en barndom på Veikle etter krigen

Fredrik Weikle har laga denne videoen frå Veikle gard

MARTINIUS STAUM: Veikle gard var en av de største i Kvam på 1940- og 50-tallet. Dit kom min mor og min far fra Gausdal i 1944, det siste krigsåret. Far hadde fått jobb som fjøsrøkter. En kar men navn Dagfinnrud var gardsbestyrer. Mor Gunvor og far Johan fikk flytte inn i ei stue med to rom og utedo. Stua lå litt ovenfor de andre husa på garden, hvor den står den dag i dag. Det var fjøsrøkterboligen. Der ble jeg født i juli 1946. Veikle gard var alders- og sykehjem for kommunen. Hovedhusene for de gamle var to tømrahus, som står der i dag også. I det ene var stort kjøkken med langbord, hvor alle spiste, både de oppegående gamle, pleierne, bestyrerinnen, gardsbestyreren og arbeidskarene på garden. Les meir

Kommenter innlegget

Filed under Biografiar, Jordbruk, Menn

– Dei unge nå ville ikkje tåld det vi gjorde

To kvinner som virkelig har noe å fortelle

49138055_2364639113607734_1605078541790085120_n

Foto:  Jostein Pedersen

ALLE KVINNER 3. 10 1962: De gamle Marie-jentene i Sødorp er flatbrødbakere av det riktige slaget. Selv om den 81 år gamle Marie Bakken fortsatt tar på seg baking iblant, er det ikke lenger noen nødvendig levevei, og den 88 år gamle Marie Løkken nøyer seg nå for tiden med å ta seg av stekingen, når hennes navnesøster vår og høst kommer for å hjelpe til med baksten. Men det som var påemnet til å bli en koselig «drøs millom bakstekjerringar», ble i noen grad en sørgelig vise i moll. Selv med tidens legende slør kan minner fra vonder tider være unevnelige. Les meir

Kommenter innlegget

Filed under Biografiar, Jordbruk, Kvinner, Setring, Uncategorized

Det er vondt å bli gammal

Heilt fram til 1930-åra kunne du bli auksjonert bort

Først etter 1900 vart det forbode ved lov å bortauksjonere fattige. Men systemet var seigliva, og fekk ein ny oppsving i mellomkrigstida. I 1930-åra kan vi finne annonsar i avisene om slike auksjonar. Sør-Fron kjøpte Grov til fattiggard i 1903.

RAGNAR ØVRELID: Anders Jensen, nå på Rudi, er gammal og ikkje i stand til å hjelpe seg sjølv. Ingen av folket hans vil ta han til seg, og han har ingen livsarvingar. Han har gitt seg under Anders Jonsen Rudi, som har lova han underhald livet ut, og ei ærleg gravferd. Anders Rudi skal ha det vesle som blir att etter han.  Les vi i 1736. Dei gamle greidde seg tydelegvis bra på dei vanlege gardane. Verre var det på husmannsplassane. Dei fleste husmennene fekk stå på så lenge det var helse og liv i dei, gjerne med litt hjelp frå gardsfolket. Det kunne også vere tungt for den som overtok ein husmannsplass å greie krava til føderådsfolket. Ein husmann i Kvam svarte i 1800 til foreldra: 4 tønner korn, 2 mæler rug, 2 ku- og 8 sauefôr, 1 pund salt, 1 pund flesk, 2 par sko, ei skjorte til faren, det eine året av strie, det andre året av lerret, hamp til mora. Varmt hus, oppvartning, sømmeleg gravferd. Les meir

Éin kommentar

Filed under Jordbruk

– Vi dansa og ståka oss over dammen

Borghild Pettersen var hushjelp i USA i fem år

borghild1

borghildportd

Borghild Haverstad ombord på Amerika-båten

JAN I DAGNINGEN MARS 1976: – Det var i 1915 midt under 1. verdenskrig at jeg tagg i hop skjellinger for å reise til Amerika, minnes 79-årige Borghild Pettersen i Fron. – En venninne av meg skulle være med sin onkel over og ba meg å slå følge. Lysten var stor, men penger var det lite av. Jeg hadde noen kroner selv, og resten fikk jeg av skyldfolk. Så bar det i vei til det forjettede land. Ute i Atlanteren så vi et tysk krigsskip, men ellers hadde vi ingen følinger med krigen. Turen gikk helt strålende, og vi dansa og ståka oss over dammen. Les meir

Éin kommentar

Filed under Biografiar, Kvinner