FRODE ERSTAD: Ein høyrer ofte: «Eg saknar mjølkerampa.» Kring midten av 1970-talet var det fleire og fleire som fekk mjølketank, og utpå 1980-talet tok livet ved mjølkerampa slutt. No tenkte eg å fortelja korleis eg har opplevd rampa og livet som fylgde med. Les meir
Filed under Jordbruk, Kommunikasjon, Setring
TIDSSKRIFT FOR DEN NORSKE LEGEFORENING 2004: Carl Stoltenberg (1865-1939) var lege i Gudbrandsdalen på begynnelsen av 1900-tallet og omtaler det som sine beste år. En gang skulle han på sykebesøk hos en eldre kvinne i Kvikne. Det endte med at han tok en svingom med pasienten. Her er hans fortelling:
Det var en vakker høstdag i oktober. Jeg følte det rent som en nydelse, der jeg satt i min karjol på veien til den fjellbygd, hvortil jeg var hentet. Det var meg en så meget mer en nydelse, som jeg for et par dager siden hadde kjørt den samme vei i den vemmeligste snestorm med våt, ekkel sne, som pirket i ansiktet og fant vei nedover nakke og hals og det hele virket så, at mitt innvortes barometer ikke stod en smule høyere enn luftens. Men i dag var det annerledes. Nu sendte høsten en av sine siste farvegyldne dager til et skjønt, men vemodig farvel.
Les meirFiled under Biografiar, Kommunikasjon, Menn
Bilde av æresportene i Fron for dronning Sophie i 1883 finnes ikke, men her vi kan få et inntrykk av hva frøningene gjorde: Portal for hennes husbond, kong Oscar 2, på Gålå 16 år senere. Mange ville ha hennes sønn, Gålå-vennen prins Carl som norsk konge i 1905, men Oscar 2 gikk imot. Dronning Sophie ville gjerne se sin sønn på den norske tronen, men etterhvert sa hun seg enig med sin husbond. Den danske prins Carl fikk tronen i stedet
.
MORGENBLADET 16. juni 1883: Ved reisen gjennem søndre Fron stanset Hennes Majestet i nærheten av enkefru Randklevs smukke og historisk bekjente eiendom Hunthorp, hvor en tallrik skare av enhver stand og alder fremmøtte; såvel Hennes Majestet og prinsene talte med flere av de tilstedeværende, mottagende blomster og jublende velkomsthilsner, likesom Hennes Majestet utdelte gaver til de fattige. Les meir
Filed under Biografiar, Kommunikasjon
Så fekk dei besøk av slektningar frå gamlelandet. (Bilde frå Rolf Aasmunstad/Vegar Skar)
EINAR HOVDHAUGEN: Kvikne – Skåbu er den del av bygda som hadde den absolutt største utvandring. Her hadde utvandringa eit omfang som ein nesten kunne tru ville føre til avfolking. Men fornyingskrafta i folket var stor. Kvam ser helst ut til å ha hatt den minste utvandring i Fron, om det da ikkje er svikt i materiellet. Det er i 1851 vi hører om dei første utvandrarane frå Sødorp. I 1853 kjem Kvikne-Skåbu sterkt med, og Kvam omtrent på same tid. Les meir
Filed under Biografiar, Kommunikasjon
Skriurusten heiter ei DNT-hytte i Langsudalen heilt vest i Sør-Fron. Ho ligg ikkje der ho skulle ligge, og ho ligg ikkje godt. Tidlegare leiar i Fron historielag, Anders Hage, har hatt tilsyn med hytta så lenge ho har vore DNT-hytte. Han køyrer inn ved og proviant på vinteren, tar husvasken på våren, snikrar litt og beisar. Han kan historia: I Grønfly sør i Langsudalen låg eit buleger for gjetarar frå den gang hamninga var der. Så vart behovet borte, berre jegarar nytta bua. Men ho låg for langt innpå, det vart for drygt å gå for han Torvald Risdal (1899-1982) i Skåbu, ivrig jeger. På slutten av 1960-talet fann han ut at han ville flytte ho ein to-tre kilometer lenger nordover. Det vart litt av ein operasjon.
Les meirFiled under Jakt og fiske, Kommunikasjon
EMIL SMITH I DNT ÅRBOK 1934: Gudbrandsdalen ligger som en rekke saler under åssidene, og hver sal har sin skjønnhet og charme, men Fron er liksom besteværelset og gjesterummet i Mor Norges rummelige bygning. Og bygden fortjener denne plass, den står for oss som et stykke solid og rotekte norsk natur som vi er stolte av å vise utlendingene og si: slik bor nordmenn. Fronsbygdene har tre slike saler: Sør-Fron, Sødorp og Kvam, med en sal på kvisten, Kvikne opover ved Vinstra. Her gikk den eldgamle ferdelsvei fra flatbygdene på Østlandet til Trondheim over Dovrefjell og til Vestlandet over Sognefjell, og nu kjører daglig tog på Raumabanen og Dovrebanen og biler suser over landeveien.
Les meirFiled under Kommunikasjon, Kunst og handverk
For ensidig arbeidsbelastning gikk ut over helsa til anleggsarbeiderne? Bilde fra Torstein Hagen/Vegar Skar
Filed under Kommunikasjon, Verksemder
«Den er i så elendig forfatning at jeg ikke vil kjøre den en gang til om jeg får betaling! Det er skandaløst å tilby bilister slike veier», klaga bilistane da Peer Gynt-vegen frå Skei til Gålå vart opna i 1956 Dei skulle ha prøvd seg 36 år tidligare. Det gjorde fotografen Andreas Beer Wilse. Den gongen må det verkeleg ha vore litt av eit vågestykke å ta med seg bil innpå fjellet. Alle bilde frå Galleri Nor, Nasjonalbiblioteket.
Filed under Kommunikasjon
-Jeg ble ganske nervøs. Ill: Felicity Nightingale
Henry T. Newton Chesshyre var en britisk marineoffiser som arvet sin tante og dro til Norge for å bruke opp arven sin, lykkelig over å slippe unna Krim-krigen (1853-1856). Han slo seg ned på Skyttermoen i Svatsum rundt 1850 og pleiet omgang med direktøren i Nikkelverket i Espedalen. Han beskrives som en tykkfallen, gemyttlig herre, en utmerket skytter og rypejeger, og fikk to barn med sin husholderske. Han skrev en bok: Erindringer fra et fem års opphold i Norge. Margaret og Ola Eggen oversatte den til norsk og ga den ut i 2007.
Filed under Biografiar, Kommunikasjon
Han fekk blomane til sist
OLAUG ASKHEIM AAS: Før påske i 1946 vart det kjent at kongefamilien ville feire påska i hytta si i Sikkilsdalen. Ved Skåbu samvirkelag gjekk kongefamilien over i beltebilar denne aprildagen i 1946. Og denne fyrste gongen etter krigen vart det gjort litt ekstra: Lærerinne Margit Blekastad og lærar Sigmund Hernæs tykte det ville passa at prinsebarna fekk kvar sin vesle, nyplukka geitivilblomebukett. Dei som skulle få æra av å gi blomane, var dei som hadde fødselsdag og år nærast prinsebarna. Prins Harald var ni år. Han som var utvald til å gi blomane til prinsen, sto der med buketten sin etter at prinsessene hadde fått sin. Eg såg guten, ganske fortvila sto han der. Eg gjekk bort til han og undrast kvifor han ikkje hadde gitt blomane. Da tok han til tårene og sa “E’ kjeinne’n itte.” Og Harald var som guttunger flest, eg fekk sjå han borti garasjen der han studerte dei gamle bussane. I alle fall, blomane vart levert og alt ordna seg. Omtrent alt som kunne krype og gå, var møtt fram, så det var folka utpå plassen ved Samvirket, og ikkje særleg organisert heller. Det var ikkje det store sikringsopplegget rundt dei kongelege den gongen.
Les meir om da kronprins Olav fekk Prinsehytta og sjå dei kongeleg på ski
Filed under Biografiar, Kommunikasjon
Logoen til Fron historielag, teikna av kunstnaren Ragnvald Frøysadal etter ein gamal kyrkjering frå Steig i Sør-Fron.
Rakfisken på plass! Filert, flådd eller i butt.
Fron historielag er ein idealistisk organisasjon. Vil du bidra til at ho lever vidare? Støtt det arbeidet Fron historielag gjer her og på andre område. Bli medlem. Berre 250 kroner til konto 2095 32 92735, Fron historielag, 2640 Vinstra. Oppgje epostadresse. La oss gjere dette saman.
Carl Henrik Grøndahl
carlhenrikgrondahl at gmail.com
Nå er tida for å kose seg med Frons-historie i godstolen. Vi har mykje godt på lager!
Fronsbygdin alle årgangar 2003-2022. Her er det allsidige, nyttige, morosame og tankevekkjande artiklar som teiknar eit fargerikt bilde av generasjonar, av draumar og slit, liv og død, kvardag og fest. Er du fortruleg med fortida, er du på lag med framtida. Fronsbygdin gjer deg rikare.
Dei som lagar årboka Fronsbygdin: Frå venstre: Redaksjonssekretær Gard Espeland, redaktør Hildegunn Maria Haanes Ruset og redaktør Rasmus Stauri. Foto: Dølen
Gardar og slekter i Fron, bind 1, Sør-Fron av Einar Hovdhaugen. 
Her er det ikkje berre grundig gards- og slektshistorie. Hovdhaugen skriv òg om utvandring og utflytting, om husmenn og tilhøvet mellom husmann og bonde og fleire andre tema. Denne boka må ein berre ha i hylla! Bind 1 om Nord-Fron er utseld. Har du eit eksemplar ståande og vil selje, er historielaget kjøpar.
Historia om Fron, Bind 2 av Ragnar Øvrelid. 
Ragnar Øvrelid
Velskrive historieverk! Han fekk permisjon frå skulearbeidet i 1981-1982 for å skrive ei kortfatta historie, men stoffet var så rikt og kjeldetilfanget så stort at han vart sittande i fleire år med boka, i kveldstimar og feriar. To store bind vart det. Noko vi skal vere glade for. Han har verkeleg gjort fronshistoria levande. Bind 1 er utseld. Har du boka ståande i hylla og vil selje ho, kjøper historielaget !
Fron-slekter av Even Sveipe, Peter Sveipe og Jakob Haraldseid.
Boka "syner samanhangen frå ættled til ættled og skyldskapen mellom ættene. Vi vil vone at boka kan bli til litt hjelp for dei som seinare vil granske si ætt meir inngåande."
Fronsmålet av Gunnar Jenshus. 
"Eg vonar at ei bok som denne vil styrkje kjærleiken til og vørdnaden for bygdemålet. Dei norske bygdemåla er i slekt med dei fremste kulturspråka i verda."
Matrikkel 1866
Tingbok del 1
Ragnvald Einbu: Kristningsmøtet på Hundorp 1021
F.v. redaksjonssekretær Gard Espeland og redaktørane Per Ottesen og Rasmus Stauri.
Fron historielag 