Author Archives: CHG

About CHG

Skribent. Har vore journalist i Stavanger Aftenblad og Aftenposten, kulturredaktør og kanalsjef i NRK Radio, produsent og dramatikar i NRK Radioteatret.
by | 23. september 2020 · 12:22

Tenestejentene sov mellom båsrekkene

Og tenestegutane løp fra gard til gard på jentejakt

Lørdagsfrieri i ordna former. Måleri av C. F. Sundt-Hansen.

RAGNAR ØVRELID: Skikken frå gammalt i Fron var at tenarane låg i fjøset. Sokneprest Schiøth meiner i 1743 at det er ein skammeleg skikk som få hedenske land ville tåle at bøndene lar såvel «drenge som piger» ligge i fjøset. Dette fører til «stort lettferdighet», skriv presten, jentene og gutane er knapt 15-16 år før dei ligg saman. Om nettene er fjøsa ofte fulle av tenestegutar som løper fra en gard til den neste etter pikene. Det same skjer på setrane, «hvor de om natten har leilighed til at ligge med hinanden.»

Sider: 1 2

Kommenter innlegget

Filed under Jordbruk

Tagged as ,

by | 20. september 2020 · 20:14

Mari måtte i gapestokken

Ho gjekk frå tenesta på ein gard i Kvam

Slik var det å stå i gapestokk.
Skjemt ut for livet i bygda. Bilde frå Alkunne.no

RAGNAR ØVRELID: I det gamle samfunnet var det vanleg at barn og ungdom måtte ut å tene. Storparten av tenarane var rekrutterte frå husmansstanden. Husmennene hadde ikkje råd til å ha barna sine heime. Når ein tok seg teneste, var det i regelen på eitt år, frå 14. april til 14. april. Det var straffbart å forlate tenesta si før det avtalte året – eller halvåret – var ute. Ei lov frå 1754 sa klart frå om det. Vi har ei sak frå Kvam, som viser korleis det kunne gå med ei jente som forlet tenesta si.

Sider: 1 2

Kommenter innlegget

Filed under Biografiar, Jordbruk, Kvinner

Tagged as ,

by | 12. september 2020 · 09:37

Når kom det glas og peis på setrene?

Ivar Kleiven fortel om ljorhus som forsvann og kokhus som kom

seterreise

Ragnvald Einbu: Seterreise. på Dale-Gudbrands gard

IVAR KLEIVEN: Noko arbeid på veg til setrene var det ikkje tale om i gamal tid. Det vart bygd klopper over tverråe og store bekkjer og fella over gorrblaute myrstrype og dipille. Elles har kløvvegane til setrene gjort seg sjølv med fottrakket av hest, fe og folk. Les meir →

Kommenter innlegget

Filed under Jordbruk, Kommunikasjon, Setring

Tagged as , , , ,

by | 11. september 2020 · 21:14

Damer må ha med 1/2 flaske kognac

Gode råd fra 1893

Kommenter innlegget

Filed under Kommunikasjon

by | 8. september 2020 · 20:25

Kvamværen har båe føtene planta i lausmasser

Flom i Kvam gjennom tidene

Bli medlem av Fron historielag og kom på årsmøtet onsdag 9. september kl 19 på Sødorp Gjestgivergard. Du kjem i godt selskap, for hit kjem òg historikaren Arild Teigen og fortel frå boka si Falne døler 1940-45. Han kan fortelje meir, og det kan du lese på denne heimesida. Kvam og flom har liksom høyrt i hop gjennom tidene, og det veit Arild Teigen mykje om:

ARILD TEIGEN:  “All historie er samtidshistorie” var det ein klok kar som sa. Det fekk eg prov på, kvelden den 22. mai, 2013. Ved åttetida banka det på utgangsdøra vår, på Øvermofeltet, midt i Kvam sentrum. På dørhella stod to ukjente karar frå Raude Kross. Beskjeden var grei: “Kom døkk onda, nå kjem åa!” Les meir →

Kommenter innlegget

Filed under Jordbruk, Kommunikasjon

Tagged as

by | 4. september 2020 · 08:50

Få ti øre så skal eg syngje ein sang for deg!

Fridtjof var ein original som kom godt ut av det med bygdefolket

fridtjof sørensen

Fridtjof Sørensen. (Foto frå Håkon Wangen)

ODDMAR MYRUM:  “I natt drøymde eg at eg fekk ei stor kake av deg!” “Da må eg hjelpe deg til å bli sanndrøymd”, sa bakaren og gav han ei stor kake. Kva for ein luring var nå dette? Fridtjof Sørensen var ofte å sjå langs Laugen. Han likte å fiske, og der trefte han også folk, så han fekk seg ein prat og kanskje litt tobakk. Fridtjof var ein original, men han kom godt ut av det med bygdefolket. Ein velkjend kar i Vinstra og Sødorp på 50-talet. Han døydde i 1962. Les meir →

2 kommentarar

Filed under Biografiar, Menn

Tagged as , ,

by | 3. september 2020 · 16:42

Spenning på årsmøtet?

Her har det skjedd mykje gjennom åra

Leiaren Anders Hage legg fram årsmeldinga for 2013 på årsmøtet på Sygard Grytting. Foto: Carl Henrik Grøndahl

9. september kl 19 invirerer historielaget til årsmøte på Sødorp Gjestgivergard. Korleis artar det seg, eit årsmøte? Her er det skjedd så mangt og mykje interessant. Det fyrste årsmøtet etter krigen vart halde på Vinstra 31. mars 1946, og der tala Einar Hovdhgen om korleis arbeidet i laget burde leggjast opp. Kva han sa, veit vi ikkje, men styret kan ikkje høyrt så mykje på han, for det neste årsmøtet vart ikkje før 3. juni 1951. Der vart Ivar Brandvol vald til leiar, og han ba om avløysing først i 1974, altså etter 23 år!

Sider: 1 2

Kommenter innlegget

Filed under Informasjon

by | 30. august 2020 · 10:45

Efter døden en sømmelig begravelse

Arild Teigen fortel særs interessant kulturhistorie

Utanfor det gamle bedehuset i Kvam. Bilde frå Kvam Historiske Forening

Utanfor det gamle bedehuset i Kvam i mellomkrigstida. Foto: Kvam Historiske Forening

Historielaget inviterer til årsmøte onsdag 9. september kl 19 på Sødorp Gjestgivergard. Hit kjem òg historikaren Arild Teigen og fortel frå boka si Falne døler 1940-45. Han kan fortelje historier. Fleire døme på det finst på denne heimesida. Her kan du lese om gravferder. Dersom seremonien ikkje var godt planlagt og gjekk etter eit forventa mønster, ville det sjølsagt vera ei stor skam for dei etterlatte. I tillegg ville og minnet til den avdøde bli sverta.

ARILD TEIGEN:  Gamlefolka Tor og Mari Slåen sto på tur til å gje garden til sonen Thorvald, og det vart sett opp ei avtale som skulle regulere tilhøvet mellom dei to generasjonane i åra framover. I tillegg til husrom for dei to gamle, for til to kyr og to sauer, 450 kg godt byggkorn, 20 kg godt flesk,  ½ mål potetland og opphugget ved måtte Thorvald sjå til at dei gamle fekk ei skikkeleg gravferd når den tida kom.

Les meir →

Éin kommentar

Filed under Folketru

Tagged as , ,

by | 27. august 2020 · 16:46

Biteti for hovud og mage!

Årsmøte i historielaget onsdag 9. september

Styret i Fron historielag inviterer til korona-forseinka årsmøte på Sødorp Gjestivargard onsdag 9. september kl 19. I tillegg til mykje anna godt kjem Arild Teigen og fortel frå boka si Falne døler 1940-45.

Så nå er det på tide å melde seg inn i Fron historielag! Eller hugse å betale medlemskap for 2020, om du har gløymt det. Kr 200 til konto 2095 32 92735 Fron historielag, 2640 Vinstra. Oppgje epost-adresse. Da er du med på viktig frivillig arbeid for kommande generasjonar. Du tar vare på tradisjonane, du er med på å skape vitalitet i Fron,
og det styrkar sjølvkjensla. Og du kan altså bli med på årsmøtet, ein triveleg kveld med vanlege årsmøtesaker, biteti og Arild Teigen. Har du ei sak du ønskjer å ta opp på årsmøtet, må styret ha ho skriftleg innan 31. august.

Styret ønskjer nye og gamle medlemmer vel møtt.

fh3

 Styret i historielaget 1019-2020: Frå venstre: Eivind Holen sekretær, Nina Berge Rudi bokansvarleg, Marit Haakenstad styremedlem, Egil Myhre nestleiar, Gunnar Lien styremedlem, Ole Christian Risdal leiar, Åge Hagestuen kasserar. Ragnhild Wadahl var ikkje til stades.

Kommenter innlegget

Filed under Uncategorized

by | 26. august 2020 · 08:20

Eg høyrer hå som står i breva

Vis-Knut trong ikkje lesa dei

visknutskredvig

Vis-Knut teikna av Christian Skedsvig sommaren 1874

ANDREAS AUSTLID: I midten av 70 åra tala eg ved Vis-Knut. Han låg på senga og røykte og fortalde meg at han fekk brev like frå Kalifornia. Dei vilde vita kvar dei skulde grava etter gull. Les meir →

Kommenter innlegget

Filed under Biografiar, Folketru, Menn

Tagged as