Monthly Archives: juli 2022

 Fare for jordras

BRIT NILSEN: Namnet på bygda Kvikne i Vinstradalen er eit gammalt namn, og det finst skriftleg belagt i 1432, a Kviknom. Namnet er elles berre kjent som bygde- og gardsnamn frå Sør-Trøndelag. Kvikne i Nord-Fron har nok opphavleg vore eit gardsnamn, og det kjem truleg av gamalnorsk kviknar, som heng i hop med det gamalnorske adjektivet kvikr, med tydinga «levande». Namnet kan sikte til grunnforholda på staden, til kvikkleire og fare for til dømes jordras. Slik bygda ligg til i bratta, høver dette godt.

Ei elv som grev seg djupt ned

BRIT NILSEN: Gardane og grenda Skurdal ligg på vestsida av Laugen ved Harpefoss. Det eldste skriftlege belegget vi har for namnet er Skorildall frå 1520. Det er denne skrivemåten forskarane byggjer på når dei forklarer førsteleddet i namnet som eit mest bortkome elvenamn Skora, avleidd med endinga -il (skoril), med tydinga «ei elv som grev seg djupt ned.» I Fron er uttalen av dette namnet «skodal», som er ei svært «nedsliten» uttaleform i forhold til det opphavlege namnet.

Ute etter gode, men lite brukte namn?

Rønnaug Sagboden – ei flott dame, men namnet gjekk aldri heilt til topps.

«Det er ein Ola og ei Mari og brone merra på kvar ein gard», heitte det frå gammalt. I Kvikne frå 1801 til 1920 var Marit/Mari det klart mest brukte kvinnenamnet, dernest Anne og Rønnaug. mens Ole/Ola var utan konkurranse som mannsnamn. Iver ein god nummer to, deretter Pål og Johan. Namn som etterkvart gjekk ut av bruk, var Embjør og Torger, Ingeleiv og Hogne. Dei to siste hekk lenge att som namn på heimane Ingeleivstugu og Hognehaugen. Og så hadde dei Hallaugplassen, Lagestugu, Ottaslykkja, Sjurstugu, Imbertsonheimen, Martinåsen, Mortenstugu, Nilshimen, Larson og Olsonhaugen, som alle var knytt til folk som budde der. Mange av desse heimane er borte nå, eller namnet kan vera eit anna. Les meir →

Frå eit ukjend mannsnamn Skadi?

Skåbu sett frå Ruten

BRIT NILSEN: Namnet på garden og fjellbygda Skåbu er skriftleg belagt frå 1508, då skrive Skadebw. På gamalnorsk var namnet Skadabu. Førsteleddet i namnet er gamalnorsk skadi. Skada– er elles førsteleddet i fleire gardsnamn i Norge. Kanskje kan det tyde «skade» eller «garden som har vorte skadd». Meir truleg er det likevel at det første leddet i namnet kjem frå eit ukjent mannsnamn Skadi eller av det meir brukte mannsnamnet Skagi. Endringar i uttalen har gitt forma skå-. Siste leddet i namnet fortel at garden er frå før-kristen tid. Dette er altså eit svært gamalt namn, og mest truleg fortel det at dette var garden til Skadi.

Frå Fronsbygdin 2003